Van American Gothic naar de Red Road of Wellbriety
Aflevering 58 van mijn blog over een zoektocht naar herstel van 2004 tot 2011
Nu ik na mijn eerste twee trimesters een paar weken vrij heb van mijn opleiding bij Hazelden is het fijn eindelijk wat meer van de Verenigde Staten te kunnen zien. Voor het eerst verlaat ik de staat Minnesota. Veel Amerikanen gaan er trouwens prat op dat ze nog nooit in hun leven hun eigen staat hebben verlaten. Ook mijn huisbaas Dick was er zo een, maar hij is uiteindelijk gezwicht toen zijn partner Vicky hem voor het blok zette. Dick vreest ook dat nu ze mij hebben leren kennen dat hij ooit naar Nederland moet voor een vakantie en heeft al voorzichtig bij mij geïnformeerd of er in Amsterdam ook restaurants zijn waar ze een “decent” hamburger bakken. Minnesota is trouwens ook vijf keer zo groot als Nederland, met minder dan een derde van het inwonertal dan in Nederland. In het noorden is er nog echt oerwoud en kan je beren tegenkomen, dus is er ook genoeg te ontdekken.
Het voelt werelds om mijn kinderen en Heleen te ontmoeten op het vliegveld van Chicago. Het startpunt van onze gezamenlijke vakantie. We beginnen in Chicago want deze stad herbergt een aantal van mijn favoriete kunstwerken, naast het “Robie House” van Frank Lloyd Wright vind je er ook nog de American Gothic van Grant Wood, Nighthawks van Edward Hopper en nog veel meer. Prachtige twintigste-eeuwse kunstwerken die te bezichtigen zijn zonder lange rijen voor de deur van het museum en tickets met “timeslots”. Zes jaar eerder had ik de hoop opgegeven ooit nog eens de oversteek met m’n gezin te kunnen maken om deze samen met hen in het echt te bekijken. Ik schiet vol als ik met mijn jongste zoon Frits naast me op het muurtje van het Robie House in het zonnetje zit. Het voelt even alsof ik op mijn eigen manier een Mount Everest heb beklommen. Kennelijk moest ik eerst door een dal voordat ik weer verder kon. Het heeft zo moeten zijn, nu telt dat niet meer. We hebben samen als een gezin een heerlijke vakantie. Minnesota is in de zomer een heerlijk vakantie- oord met al het water en de ruige natuur in het Noorden. Mijn huisbazen Vicky en Dick regelen allerlei vertier en ik kan Heleen en de kinderen ook uitgebreid laten kennismaken met Hazelden, mijn collega’s en begeleiders daar. Bijzonder hoe gastvrij en vriendelijk iedereen voor ons is. Tot dusver had ik geen heimwee gevoeld naar mijn gezin en naar Nederland, maar wanneer ze na drie weken weer vertrekken voel ik dat opeens wel. Het is niet dat ik per se mee terug naar Nederland wil, maar de weken hier samen voelden goed. De eerste twee trimesters had ik iets om naar toe te leven, nu moet ik weer in mijn eentje vier maanden door om mijn studie af te ronden. Het zal ook niet al te lang meer duren voordat na de Indian Summer de eerste sneeuw weer gaat vallen.
Het laatste trimester is vooral een praktische aangelegenheid. Normaal moeten je als student een stage doen bij een verslavingskliniek buiten Hazelden, een “externship” zoals het hier wordt genoemd. Alleen mag ik met mijn studentvisum niet buiten Hazelden aan de slag. Jammer want het had mij wel wat geleken om een tijdje te gaan werken in de nabijgelegen Stillwater State Prison, alleen al om een inkijkje te krijgen in het gevangenisleven in de VS. Of het werkelijk is zoals we in veel bioscoopfilms en series krijgen voorgeschoteld. The Shawshank Redemption of Prison Break maar dan “the real-life experience”. Hazelden biedt wat betreft het opdoen van ervaring toch een wat eenzijdig beeld qua clientèle. Het zijn met name de middle en upper class Amerikanen die bij hen een behandeling aangaan. Ik had graag ook eens een andere groep cliënten meegemaakt, hoe reageren zij op een behandeling en op mij? Wat werkt bij hen en wat niet? Is het wel anders? Voor deze groep mensen is de toekomst vaak erg onzeker en uitzichtloos zo lijkt mij. Hoe motiveer je hen om de middelen te laten staan? Nu blijf ik in mijn oude en inmiddels vertrouwde omgeving, ook niet heel erg want ik heb nog veel te leren. Ik voel me zo langzamerhand ook thuis op de afdeling waar ik tot nu toe stage heb gelopen en waar ik de laatste vier maanden mag blijven, zo heb ik al begrepen. Ik heb een bijzondere band met mijn supervisor gekregen. Zij heeft een “native achtergrond ” -het woord Indiaan of beter gezegd Indian wordt in de VS steeds minder gebruikt- en heeft een beetje dat mysterieuze, mystieke, dat bij haar cultuur hoort, maar ze staat tegelijkertijd ook met beide benen stevig op de grond. Nu en dan loopt ze bij me binnen, pakt mijn Nederlands/Engelse woordenboek en wijst dan blindelings een Nederlands woord aan waar we het dan even over gaan hebben. Bijna altijd een woord waarmee ze me op dat moment weet te raken. Doodgeboren was er bijvoorbeeld zo eentje. We hebben het nooit over het hoe en waarom van dit ritueeltje, we doen het gewoon. Kennelijk is er iets wat ons verbind, of is het gewoon toeval. Ze geeft me op een dag ook een “token”, een aandenken gemaakt van sweetgrass, symbool voor al mijn moeders, dus ook mijn moeders moeders, die over me waken. Delia, zo heet ze, is erg belangrijk voor mij in mijn ontwikkeling als mens en in mijn werk als counselor. Ze geeft me bijna altijd positieve aanmoedigingen en erg veel vertrouwen. Maar zo nodig krijg ik ook wel eens ongenadig op mijn donder, vooral wanneer ik me te gemakzuchtig ergens vanaf maak. Ze laat mij telkens weer zien hoe eenvoudig het feitelijk is als je maar jezelf blijft. Telkens als ik twijfel of ik iets wel kan, vraagt ze me waarom ik het niet zou kunnen? Ik zit in het begin vaak naast haar als ze gesprekken doet en zie hoe klein en eenvoudig zij het telkens weer houdt. Geen maniertjes, geen onzin, geen retoriek of gespeelde belangstelling of diepzinnigheid. En ook al is men bij Hazelden, en ook zijzelf, wars van goeroes en het gedrag wat daar bij hoort, cliënten kennen haar vaak al wel en willen haar graag als counselor. En als ze daarom vragen, krijgen ze bijna altijd mij als counselor toegewezen…..
Met haar samenwerken helpt me ook weer om de twaalf stappen en het AA gedachtengoed in een ander, wat breder, perspectief te plaatsen. Verslaving heeft in de AA en in het Minnesota Model een negatieve invloed op zowel de fysieke, geestelijke als de spirituele gesteldheid van de mens. En daar waar rond de 80 - 85 % van de (import) Amerikanen in een Christelijke God geloven, hebben (originele) Native Americans een geheel eigen religie of spiritualiteit die zich moeilijk in een paar alinea’s laat beschrijven of samenvatten. In de basis is de spiritualiteit van de Native Americans vooral op hun eigen community gericht, en hebben de rituelen en gebruiken vooral betekenis en waarde binnen deze gemeenschap. Er is trouwens ook een Native versie van het “Big Book” van de Anonieme Alcoholisten: The Red Road to Wellbriety. (Voor wie geïnteresseerd in deze vorm van religie en spiritualiteit staan er onder deze blog een paar links.) Het is, zo begrijp ik ook van Delia, mijn supervisor, voor veel mensen erg verleidelijk om hier wat mystieke elementen uit te lichten en deze te gaan gebruiken als een soort alternatieve therapie. “New Age” achtige gemeenschappen schijnen dit regelmatig te doen met zweethut ceremonies en “Smudging”. Ook cliënten op onze afdeling met een native achtergrond komen soms opeens met allerlei wensen en verzoeken op dit vlak. Delia is erg sceptisch over dit soort zaken, maar ze gaat wel altijd het gesprek aan. Ze wijst cliënten er op dat het niet om de rituelen gaat maar om een levenshouding, een filosofie en leefstijl in verbinding met anderen, met je omgeving. In plaats van de focus te leggen op banen, carrières, goederen, geld, verre reizen of succes, legt de filosofie van de Native Americans de focus op de partner, de kinderen, hun familie, de community, de aarde, (Earth) God (Great Spirit) en vooral ook op de ontwikkeling van jezelf. Dat kan klinken als een open deur of een platitude, maar het wordt duidelijker en helderder als je deze denkwijze consequent in je dagelijkse leven en beslissingen die je daar in neemt, gaat toepassen. Dan wordt het meteen een stuk lastiger en ook confronterend, realiseer ik me meteen. Ik zit hier in de Verenigde Staten terwijl ik 6000 kilometer van mijn kinderen en andere naasten verwijderd ben. Hoe dat te rijmen? Belangrijk is dat ik ook aan mijzelf en mijn ontwikkeling moet werken, geeft Delia me terug. Dat helpt.
(Wordt vervolgd)
Noten:
Artikel over Spiritualiteit en religie bij Native Americans:
Native versie van AA Boek: Red Road to Wellbriety
Over de Native Americans:
https://www.goodreads.com/book/show/3640.Indian_Givers
Comments