Love Actually
Aflevering 54 van mijn blog over een zoektocht naar herstel van 2004 tot 2011
Een maand of twee na mijn aankomst in de VS zit ik al in een vast stramien van colleges volgen, opdrachten maken en werken in de kliniek van Hazelden. Het studeren gaat me goed af. Ik heb er lol in gekregen, er is een goede begeleiding en de onderwerpen en opdrachten zijn boeiend en aansprekend. Wel blijft er geen vrije tijd over om leuke dingen te doen of meer van de Verenigde Staten te bekijken. Dat zal moeten wachten tot de drie weken vakantie in de zomer na het tweede trimester. Na mijn eerste trimester ga ik voor een weekje terug naar Nederland, mijn moeder gaat op haar 91e verhuizen naar een bejaardentehuis en zo kan ik ook mooi rond Koninginnedag nog een paar dagen met mijn kinderen doorbrengen. Ook al hebben we regelmatig skype contact, ik mis ze erg. Ik stuur wel regelmatig cadeautjes op, zo probeer ik mijn afwezigheid wat af te kopen. In mijn koffer voor de terugreis heb al twee sets echte laser “guns” gestopt. Ik ben benieuwd of ik die door de douane krijg.
Vlak voor ik terugga naar Nederland en ik bij Hazelden de benodigde transferbrief voor mijn studentenvisum ophaal, heb ik een onverwachte ontmoeting met de manager van de Jellinek Minnesota. Met hem had ik een jaar eerder een sollicitatie gesprek. Hij heeft hier kennelijk een ontmoeting met mijn Amsterdamse medestudent die ze toen wel hebben aangenomen. Als ik hem herken en wil begroeten, wendt hij zijn hoofd af en negeert me. Het intrigeert me weer, deze houding, het lijkt alsof hij het vervelend vindt dat ik toch de opleiding ben gaan doen. Alsof de Jellinek het alleenrecht wil hebben. Later, veel later, kom ik erachter dat dit is hoe de verslavingszorg werkt in Nederland. Het zijn bijna allemaal kleine gesloten koninkrijkjes, erg jammer.
Het is een vrolijke bedoening op Schiphol wanneer Heleen en de kinderen me ophalen. Bij hen ga ik ook het grootste deel van de week logeren. Dat voelt goed, zo zijn we weer voor even een gezinnetje. Mijn weerzien met Amsterdam valt me niet mee. De stedelijke hectiek vliegt me aan. Als ik weer rondwandel in de Watergraafsmeer, de wijk waar ik toch meer dan 25 jaar met veel plezier heb gewoond valt het me op hoezeer iedereen “onderweg” is, op de scooter, de fiets of de inmiddels onvermijdelijke bakfiets met kinderen voorin. Het is een onverwachte cultuurschok na vier maanden van relatief sereen isolement in Minnesota. Ik vraag me af of ik, wanneer ik weer definitief terugkom in Nederland, weer zal kunnen wennen aan die jachtigheid. Wonderlijk hoe snel je je aanpast aan een andere levensstijl en tempo. Het voelt wel goed nog even te kunnen meehelpen met de verhuizing van mijn moeder. Het is ook vooral voor haar dat ik even terug ben. Bij het opruimen van haar oude huis kom ik nog veel spullen van mezelf tegen. Speelgoed, schoolboeken, tekeningen. Misschien gek maar op dat moment heb ik er niet zoveel mee; het lijken allemaal zaken uit een vorig leven. In de berging achter de cv ketel vind ik ook nog een lege wijnfles, die stop ik maar snel weg tussen alles wat weggegooid kan worden. Ik mis de alcohol al lang niet meer. Ik wil liever vooruitkijken dan terug.
Voor ik weer terugga naar de VS maak ik ook nog een tussenstop bij de kliniek van Solutions. Mijn eerdere bezoek aan hen, en mijn afspraak met Bram Bakker hebben er uiteindelijk voor gezorgd dat ik de opleiding tot counselor ben gaan doen. Het is goed om dit contact warm te houden, na mijn terugkeer moet ik toch ook weer snel aan het werk. Ook hier merk ik dat ik nu op een andere manier kijk naar deze organisatie. Ik ben wat minder enthousiast dan bij mijn eerdere bezoek. Ik ontkom er niet aan een vergelijking met de werkwijze van Hazelden te maken. Dat is niet eerlijk besef ik me, maar toch. Ik zie nu dat het genereren van schaamte en schuldgevoelens bij de cliënt een belangrijk onderdeel van de behandelmethodiek van Solutions is. Dit wordt bereikt door familie leden of naasten brieven te laten schrijven waarin de gevolgen van de verslaving worden benadrukt. Dit is een werkwijze die oorspronkelijk ook door Hazelden werd gehanteerd maar die in de jaren 90 van de vorige eeuw is losgelaten. Door onderzoek kwamen ze er achter dat dit niet nodig was om mensen in een veranderproces te krijgen. Het had ook vaak schadelijke bijeffecten. In het vuur van de emotie en het moment werden er vaak dingen gezegd, of nog erger opgeschreven, die blijvend schade toebrachten aan een relatie. Soms ook met dramatische gevolgen. Ik realiseer me dat ik terug in Nederland erg zal moeten opboksen tegen ouderwetse denkbeelden en achterhaalde behandeltechnieken, vooralsnog niet mijn sterkste kant als notoire betweter. Goed we zullen zien, ik moet eerst mijn jaar in de Verenigde Staten maar eens vol maken.
Terug in de VS mag ik op een nieuwe afdeling starten voor mijn stage. Het is een bijzondere afdeling waar alleen verslaafde vrouwen worden behandeld die “Health Care Professional” zijn. Hazelden behandelt mannen en vrouwen gescheiden. Ze behandelen hier cliënten die werken in de gezondheidszorg, artsen, psychiaters, psychologen, verpleegster, et cetera. De afdeling is in het leven geroepen omdat men er achter kwam dat mensen die in de gezondheidszorg werken een aangepast, vaak langer traject nodig hebben voor een succesvolle behandeling. Als je hier wat beter over nadenkt is dat ook logisch; mensen die in de zorg werken vinden het vaak moeilijk zelf zorg te ontvangen. Los van dat zitten ze vaak veel meer dan de gemiddelde andere cliënt vast in hun eigen aangeleerde denkwijzen en patronen. Maar goed, dat mag ik nu zelf meemaken en ondervinden want ik krijg voor het eerst ook een paar cliënten die ik helemaal zelf moet gaan begeleiden in dit proces. Dat maakt me behoorlijk onzeker en nerveus, zeker als ik erachter kom dat mijn eerste “slachtoffer” een psychiater is van ongeveer mijn eigen leeftijd. Hoe moeilijk kunnen ze het je maken met een eerste cliënt? Ik overleg met mijn supervisor en vraag of de lat iets lager gelegd kan worden. Ze is meedogenloos, gewoon maar beginnen en als het niet gaat, springt ze wel bij. Zo zit ik op een zaterdag aan het eind van de middag in mijn eentje een eerste gesprek te voeren met mijn cliënt. Ik heb me goed ingelezen en ben onder de indruk van haar werkhistorie. Ze is verslaafd aan alcohol en is hierdoor ook op haar werk in de problemen gekomen. Met de nodige dwang is ze nu hier. Ze moet verplicht een behandeling ondergaan anders raakt ze haar baan kwijt. Niet de beste motivatie voor een behandeling. Ik besluit maar meteen open kaart te spelen en mijn onzekerheid met haar te bespreken. Haar antwoord is even bijzonder als ontwapenend. Ze zegt me dat zij misschien wel erg veel ervaring heeft in de algemene psychiatrie, maar dat zij er van uit gaat en er vertrouwen in heeft dat wij, Hazelden en ik, haar goed kunnen helpen op het gebied van verslaving. Het is een gedenkwaardige start die me vertrouwen geeft. De aanname van Hazelden blijkt trouwens te kloppen, haar totale behandeling zal meer dan twaalf weken duren. Ze vindt het lange tijd erg moeilijk te accepteren dat verslaving een ziekte is en heeft het moeilijk om zich echt open te stellen en te geven in het contact met haar groepsleden.
Mijn stage op deze afdeling is een verademing als ik het vergelijk met mijn eerdere ervaring op de mannenafdeling van Promises. Het team wat hier werkt is erg bevlogen, collegiaal en gemotiveerd. Ze zijn goed op elkaar ingespeeld. Het hoofd van de afdeling, mijn supervisor, is van oorsprong een “native”, ze heeft ook een beetje dat mystieke maar staat met beide benen stevig in de realiteit. Mij legt ze telkens weer uit dat het in de basis allemaal met liefde te maken heeft. Liefde voor de cliënten, voor elkaar, voor jezelf. Dat betekent niet dat confrontaties uit de weg worden gegaan, juist niet, ze worden alleen grondig voorbereid. Ook hierbij moet het uitgangspunt positief en liefdevol zijn. Liefdevol loslaten, maar dan ook liefdevol vertellen waar het op staat: “Dear, if you go home now you’re gonna die” Met haar heb ik ook voor het eerst in mijn leven een beoordelingsgesprek waarin zij begint me te vertellen wat zij van mij heeft geleerd. Hoe bijzonder is dat? Al na een paar weken begeleid ik samen met haar op de afdeling een normale caseload aan cliënten. Dat is hard en intensief werken naast mijn studie maar het geeft me ook een fantastische werkervaring. Meer en meer speel ik met het idee dat ik na mijn studie niet terugkeer naar Nederland. Ik wil zo langzamerhand eigenlijk liever in de VS voor Hazelden blijven werken maar goed, dat zou grote gevolgen hebben voor mijn kinderen en andere naaste familie.
(Wordt vervolgd)